Reisgenoten
Zoals het er naar uitziet sluit ik over een paar weken mijn studie Master Kunsteducatie af. Tijd om even terug te blikken en te overdenken welke studiereis ik gemaakt heb en vooral wie ik daarvoor graag wil bedanken. Zonder al deze experts was het mij niet gelukt te komen, waar ik nu ben.
Eerst even terug
Destijds heb ik als vrijwillige ouder bij de basisschool van onze kinderen het initiatief genomen om een kunst- en cultuurplan te schrijven én uit te voeren. Mijn hobby werd vervolgens mijn werk en plotsklaps werkte ik als professional in de culturele sector en het onderwijs! Als intermediair en cultuurcoach heb ik voor mijn werk vele scholingen en cursussen gevolgd. Ik wilde mij graag blijven ontwikkelen omdat ik vragen bleef houden.
Het niet weten…
Nu, na de master bijna te hebben afgerond, zijn er nog steeds vragen. Deze vragen voor mij een doorlopend onderzoek, ze wekken mijn nieuwsgierigheid en dagen mij uit om vanuit verschillende perspectieven op zoek te gaan naar nieuwe inzichten. Zoals filosoof Socrates zijn gesprekken inging als: “een zoektocht naar wijsheid door het niet weten”. De zoektocht heeft mij uiteindelijk veel meer gebracht dan alleen theorie.
WTF
Overigens ging de studie mij zeker niet gemakkelijk af. Het schuurde het eerste anderhalf jaar dan ook regelmatig. Het begon al meteen met de eerste kennismaking tijdens het openingsjaar met de summerschool in Antwerpen. Gelijk werd ik met mijn neus op de feiten gedrukt dat mijn Engelse taalvaardigheid op vele fronten tekort schoot. De Engelse colleges, artikelen en boeken had ik behoorlijk onderschat. Dini Verkuijlen, docente Engels durfde het met mij aan om wekelijks met mij de stof door te worstelen. Onder het genot van een kop thee hadden we ook gezellige Engelse conversaties, dat dan weer wel. Ook Peter van Deursen nam de tijd om mij te helpen met de vertaling van een boek vanuit het Engels naar het Nederlands.
Artistieke kwaliteiten
Theorie is een groot aspect tijdens de opleiding, ontwikkeling van je artistieke kwaliteiten is een tweede. Voor mij een volgende grote uitdaging. Immers binnen mijn werk zorg ik ervoor dat anderen zijn of haar artistieke kwaliteiten laten zien en dat de andere partij deze kan ontvangen. Vanuit mijn creativiteit en intuïtie zorg ik voor verbindingen tussen mensen waarbij de kunsteducatie tot zijn recht kan komen. Maar waar de artistieke kwaliteiten bij mij persoonlijk zouden liggen? Dat moest ik nog gaan ontdekken.
Vol goede moed begon ik met drumsessies met Tim van Baalen. Ik schreef een lied, Tim componeerde en ik drumde. We namen zelfs een clipje op. Geweldig die drums, maar bij de master was dit toch niet het niveau wat ze verwachten: het was het kaliber van een leuke cursus en dat het een leuke cursus was, dat was zeker. En ik? Ik was een ervaring rijker of zoals filosoof Michel Foucault zegt: “Een ervaring is iets waaruit men veranderd tevoorschijn komt”.
Vijfentwintig jaar geleden heb ik met veel plezier een scholing fotografie gevolgd. Daarna is het een beetje uit beeld verdwenen. Het leek me een goed moment om nu weer op te pakken. Fontys docente Mariska van Zutphen stuurde mij met uitdagende opdrachten op pad om op onderzoek uit te gaan. Regelmatig hadden we feedback gesprekken waar ik geleerd heb bewust te kijken naar het onderwerp en andere fotografische aspecten.
Praktijkonderzoek
Het afgelopen jaar heb met veel plezier de fase van onderzoek doorlopen. De doelgroep die ik voor ogen had, de schoolleiders, was voor mij duidelijk. Het onderwerp: motivatie voor kunst in relatie tot een persoonlijke ervaring en de rol van de schoolleider hierin. Maar hoe, wat precies en waar? Daar wilde ik graag met anderen over sparren.
Hajo Renkema, bestuursvoorzitter van de scholenstichting waar ik werk was de eerste die mij kritische vragen stelde. Snel daarna volgde ook Clara Linders, Roy van Weverwijk en Rolf Vonk resp. Kunstloc Brabant en Erfgoed Brabant die mijn onderzoek inhoudelijk hebben ondersteund.
Het pedagogische stuk en leiderschap besprak ik vaak tijdens de gezellige wandelingen met pedagoog en schoolleider Wilma van Esch. En ex-collega cultuurcoach Marlou Vrijssen liet mij vooral nadenken waar ik de meeste energie uit zou halen. De tussentijdse schriftelijke opdrachten werden onderworpen aan het oog van secretaresse Marjolein Zellenrath van Cadans Primair die tussen mijn krabbels heel goed begreep wat ik bedoelde te zeggen en altijd met nog betere suggesties voor zinnen kwam. En natuurlijk mijn collega’s Kristel van Lieshout en Heleen Korthals van Plaza Cultura die zich hebben opgeworpen als luisterend oor met kritische vragen.
Toen werd het tijd om het ‘veld’ in te gaan. Eerst heb ik interviews afgenomen met zes bevlogen schoolleiders primair onderwijs. Wat was ik nieuwsgierig naar de verhalen van Ton van Malsen, Mayke van Drunen, Maaike Lauwerijssen, Gerard Smetsers, Margot van Uden en Miron Hageman. Met veel openheid hebben zij hun gedachten over het belang van kunsteducatie en hun rol als schoolleider met mij gedeeld.
De volgende fase ging ik op onderzoek uit naar een geschikte methode. Na een literatuurstudie en een scholing bij Artez Hogescholen in Arnhem vond ik voor mijn onderzoek de geschikte methode in Art Based Learning. Ik voerde gesprekken met onder andere lector Jeroen Lutters die de methode Art Based Learning heeft ontwikkeld en Silvia Russel van het Art Based Learning Centre. Maar ook met educatoren Madelon van der Aavoort en Joke Backx van het Designmuseum in ‘s-Hertogenbosch en Karin Schipper van het museum Jan Cunen in Oss. En tot slot met Annemiek Tekstra van Kunstloc en expert Art Based Learning waar ik goede gesprekken mee voerde over de methodiek en ervaringen van Art Based Learning. Na deze gesprekken voelde ik mij genoeg gesterkt om Art Based Learning in de praktijk te brengen.
Uiteindelijk heb ik afgelopen jaar negen groepen met zevenenzeventig deelnemers mogen begeleiden bij bij de masterclasses Art Based Learning. Iedere keer waren we in een museale context en werden we hartelijk ontvangen door WillemTwee tentoonstellingsruimte in ‘s-Hertogenbosch, Museum Jan Cunen in Oss, Kunstlocatie Würth in ‘s-Hertogenbosch en het Noordbrabants Museum in ‘s-Hertogenbosch. De masterclasses Art Based Learning met een diversiteit van deelnemers in leeftijd, scholing en werkachtergrond, waren enorm inspirerend, leuk en leerzaam. De laatste masterclass was met de focusgroep, de schoolleiders en aansluitend voerden we een betekenisvol socratisch gesprek onder bezielende leiding van Wilma van Esch. Erg blij was ik dan ook na alle sessies met de evaluaties die ik zowel mondeling als schriftelijk mocht ontvangen. Hiermee kon ik mijn onderzoek goed afronden.
Na het behalen van het onderzoek kwam de laatste opdracht. Het goed communiceren van de uitkomst van het onderzoek. Ik koos voor een poëtische legenda op een poster. Mariëlle Lapidaire inspireerde mij om een metaforische richting te kiezen en schreef het gedicht ‘spruit’.
Overkoepelend voor de studiejaren wil ik bedanken: mijn medestudenten en de schoolleiders Jan Staes en Elsje van Leeuwen van Fontys Hogescholen in Tilburg voor hun scherpe vragen, suggesties en ondersteuning.
Tot slot dank ik Pim en Moby van der Velden die voor mij ook veel leeswerk hebben verricht. Walter van der Velden die al mijn visuele uitingen heeft gemaakt én het allerbelangrijkste dat hij er altijd voor mij was!
Mijn dank is enorm groot aan al deze experts!
Dian
X
